Spacerując po zabytkowych cmentarzach w szacownych miastach o wielowiekowej historii, można się zadziwić tym, że nie znajdzie się na nich pomników nagrobnych starszych niż z początku XIX wieku. Oczywiście płyty nagrobne, epitafia i nagrobki starsze istnieją, zachowały się, ale nie na cmentarzach. Można je podziwiać w kościołach i kaplicach. Piękne piaskowcowe i marmurowe epitafia wmurowywane były w ściany kościołów wewnątrz, ale i na zewnątrz. Poświęcone były znamienitym postaciom danego czasu i terenu – arystokratom, księżom, członkom rodów panujących. W kryptach kościelnych umieszczano kamienne sarkofagi chroniące szczątki ważnych ludzi. Pochówki w grzebalnych kryptach odnotowywane były również umieszczanymi w posadzce kościoła płytami kamiennymi ze stosowną inskrypcją. W kościołach pamiętających okres renesansu i baroku podziwiać można często arcydzieła sztuki rzeźbiarskiej i kamieniarskiej, jakimi są charakterystyczne dla tych czasów poniki nagrobne. Ich wykonanie zlecano często najwybitniejszym rzeźbiarzom swoich czasów. Im dostojniejszej osobie były wystawiane, tym bogatszą miały formę i szlachetniejszy materiał. Kamień, z którego wykonywano pomnik mógł pochodzić z miejscowych złóż, ale praktykowano również import surowca kamiennego, szczególnie barwnych, dekoracyjnych gatunków marmuru.
Starsze niż XIX w.
